زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

طریقت نوربخشیه





سلسله نوربخشیه یکی از دو شعبه منشعب شده سلسله کبرویه می‌باشد. سلسله نوربخشیه به طرفداران سیدمحمدتقی نوربخش گفته می‌شود.


۱ - سیدمحمد نوربخش



سیدمحمد نوربخش اهل قائن خراسان و از شاگردان میرسید شریف جرجانی و عالم بزرگ شیعی، ابن فهد حلی بود.

۲ - قیام بر علیه شاهرخ گورکانی



سیدمحمد نوربخش و جانشینانش که در نشر مذهب شیعه در قرن نهم و بعد از آن سهم بسیار داشتند، مقدّم بر صفویه در فکر قیام بر ضد سلطان وقت ( شاهرخ گورکانی ) و تأسیس حکومت صوفی شیعی بودند.
خواجه اسحاق ختلانی نیز با وی همکاری کرد ولی پس از آن‌که شکست خورد، محبوس شد و خواجه اسحاق به امر شاهرخ در ۸۲۶ به قتل رسید.
[۱] نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، ج۲، ص۱۴۴ـ ۱۴۸، تهران ۱۳۵۴ ش.


۳ - سلسله اویسی



از جمله سلسله‌هایی که نسبت اصلی خود را به نوربخشیه می‌رسانند، سلسله اویسی است.

۴ - سیدحیدر آملی



در میان بزرگان نوربخشیه باید از صوفی و فقیه بزرگ شیعی ایرانی، سیدحیدر آملی (متوفی پس از ۷۸۲)، نام برد که بصراحت اتحاد تصوف و تشیع را مطرح کرده است.

۴.۱ - اساتید


وی از علویان آمل ، و در فقه و کلام شاگرد فخرالمحققین حلی
[۲] حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
و در تصوف مرید شیخ نورالدین تهرانی اصفهانی
[۳] حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۰، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
و احتمالاً محمد بن ابی بکر سمنانی
[۴] حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۲۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
بود که هر دو از مشایخ سلسله کبرویه بودند.

۴.۲ - مرجع شیعه و صوفیه


سیدحیدر آملی در اکثر آثار خویش، خصوصاً در جامع الاسرار ، با مخاطب قرار دادن شیعه رسمی (شیعه ظاهری) و صوفیه می‌خواهد ثابت کند که شیعه و صوفیه حقه مرجع و مأخذ واحدی دارند.
[۵] حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، ج۱، ص۴، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.


۵ - فهرست منابع



(۱) حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
(۲) حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.
(۳) نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، تهران ۱۳۵۴ ش.

۶ - پانویس


 
۱. نوراللّه بن شریف الدین شوشتری، مجالس الممنین، ج۲، ص۱۴۴ـ ۱۴۸، تهران ۱۳۵۴ ش.
۲. حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
۳. حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۳۰، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
۴. حیدر بن علی آملی، تفسیرالمحیط الاعظم و البحرالخضم فی تأویل کتاب اللّه العزیزالمحکم، ج۱، ص۵۲۱، چاپ محسن موسوی تبریزی، تهرانی ۱۴۱۶/۱۹۹۵.
۵. حیدر بن علی آملی، جامع الاسرار و منبع الانوار، ج۱، ص۴، چاپ هانری کور بن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران ۱۳۶۸ ش.


۷ - منبع



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تصوف»، شماره۳۵۸۶.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.